Hareketin Amacı
Cittaslow hareketinin en temel amacı, küreselleşme karşısında birbirine benzeyen şehirlerin özgünlüklerini korumalarını sağlamak. Özellikle tüketimin yaygınlaştığı dönemde turizmin de etkisiyle şehirlerin kendi kimliklerini kaybetmesine karşı bu hareketin benimsenmesi çok büyük önem taşıyor. Sakin şehirlerde altyapı sorunları belirlenip çözüme kavuşturuluyor ve yöresel mimari olduğu gibi korunuyor.
Sakin şehir olmak için neler yapılması gerekiyor?
Sakin şehir unvanını alabilmek için şehirlerin ‘’Slow Food’’ hareketinin tüm adımlarını uygulamasını kabul etmesi gerekiyor. Aynı zamanda unvanı alacak şehrin, dokusunu korumak için sürekli olarak çalışmalar yapmaya devam etmesi isteniyor. Nüfusu 50.000’den az olan şehirlerin belirlenen kriterlere uygunluğu kontrol ediliyor. 1999 yılında İtalyan belediye başkanlarının önderliğinde birlik ilk kurulduğunda 53 tane kritere bakılıyordu. 2013 yılında kriterlerde bazı güncellemeler yapıldı ve sakin şehir unvanı için şu an tam 72 kritere uygunluk aranıyor.
Cittaslow hakkında bilmen gerekenleri listeledikten sonra sıra Türkiye’nin sakin şehirlerine geldi.
1. Seferihisar, İzmir
Seferihisar, 2009 yılında 70 kritere de uyum sağlayarak ülkemizin ilk sakin şehri oldu. Seferihisar’ın bu unvanı almasından sonra da tüm Türkiye cittaslow hareketiyle tanışmaya başladı. Seferihisar’da tarım tamamen organik ürünlerle yapılıyor. Bölgede yetişen bitki türlerini koruma amacıyla peyzaj çalışmaları için de bu bitkiler ekiliyor ve güneş enerjisiyle sokak lambaları aydınlatılıyor. Otellerde de yenilebilir enerji kaynakları tercih ediliyor. Yani anlayacağın sürdürebilir bir hayat için her alanda çalışmalar yapılıyor. Eğer Seferihisar’a hiç gitmediysen bu yıl tatil planlarına mutlaka eklemelisin. 3000 yıllık geçmişi bulunan ilçede görmen gereken birçok yer bulunuyor.
2. Akyaka, Muğla
Gökova Körfezi’nin doğusunda bulunan Akyaka, 2011 yılında sakin şehir unvanını aldı. Yemyeşil ormanları görürken buz gibi Azmak Nehri’nin masmavi sularının sesiyle rahatlayabileceğin Akyaka’nın begonvillerle süslenen cumbalı evlerini de çok seveceksin. Azmak Nehri’ni sadece etrafındaki mekanlarda oturarak değil, tekne turuna çıkarak keşfetmeni de öneriyoruz. Ayrıca Akyaka’nın Gökova Körfezi’ndeki biyolojik çeşitliğinin en iyi gözlemlenebildiği yerlerden biri olduğunu da belirtmeden geçmeyelim. Koruma altındaki birçok kuş türü de Akyaka’da yaşıyor. Ayrıca Akdeniz foku, kum köpekbalığı ve su samuru gibi deniz faunasının önemli üyeleri de Akyaka kıyılarında görülüyor. Sakin şehir unvanını almış olması, bu doğal hayatın da zarar görmeden korunabilmesi için güzel bir adım.
3. Gökçeada, Çanakkale
Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada, 2011 yılında sakin şehir olmanın tüm kriterlerini karşılayarak bu unvana sahip oldu. Mavinin ve yeşilin en güzel rengini içerisinde barındıran ada, aynı zamanda enfes bir gün batımı manzarasına sahip. Türkiye’nin en batı ucu olduğu için buradaki günbatımını başka bir yerde bulamayacağına eminiz. Saros Körfezi’nin girişinde konumlandığı için su kaynakları çok zengin olan Gökçeada’da eşsiz bir sualtı çeşitliliği bulunuyor. Türkiye’nin ilk ve tek sualtı parkının da yer aldığı Gökçeada, organik tarımıyla da adını duyuruyor.
4. Yenipazar, Aydın
Aydın şehir merkezine 40 kilometre uzakta olan Yenipazar’ın sakin şehir olarak tanımlanması 2011 yılında oldu. Madran Baba Dağı’nın eteklerinde yer alan Yenipazar’ın geçmişi M.Ö. 2000’li yıllara kadar uzanıyor. Birçok medeniyetin yaşadığı bu toprakların en önemli tarihi eseri, Orthosia Antik Kenti. Bu antik kent çok geniş bir alanı kapsıyor ve günümüzde halen toprak altında kalmış kısımları mevcut. Antik kenti gün yüzüne çıkarmak için çalışmalar sürerken, çıkarılan mozaikler ise Aydın Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Yenipazar cittaslow olunca da hem yerli halk hem de yetkililer bu kültürel mirası korumak için ekstra özen göstermeye başladıkları biliniyor.
5. Vize, Kırklareli
İstanbul’a yakınlığıyla hafta sonu kaçamaklarının sevilen adresi olan Kırklareli’nin ilçesi Vize, 2012’de cittaslow hareketini benimseyerek sakin şehir ilan edildi. Tarih boyunca birçok medeniyetin izlerini bıraktığı Vize, tarihi yapılarıyla ön plana çıkıyor. Hatta bu tarihi zenginliğini tüm ülkeye tanıtmak için 2006 yılından beri ağustos ayında Vize Tarih ve Kültür Festivali düzenleniyor. Sen de tatilini bu festivalin tarihlerine denk getirerek bu atmosferi gözlemleyebilirsin. Vize’nin doğal güzellikleri de tarihi kadar zengin. Cehennem Şelaleleri, Yenesu Mağarası ve Kıyıköy’deki bakir koyları mutlaka görmen gereken yerler arasında.
6. Perşembe, Ordu
Ordu’nun Perşembe ilçesi 2010 yılında cittaslow olmak için çalışmalara başlayıp 2012’de tüm kriterlere uyum sağlayarak bu unvanı hakkıyla aldı. Yoğun araç trafiği, gürültü kirliliği gibi olgulardan uzaklaşan Perşembe’de 40 kilometre boyunca uzanan sahilde sualtı mağaraları, kaya formasyonları ve el değmemiş koyları ile görülmeye değer. Kendini tropikal adadaymış gibi hissedeceğin Çaka kumsalı ise ince ve bembeyaz kumlarıyla görenleri kendine hayran bırakıyor.
7. Yalvaç, Isparta
Isparta’nın bir ilçesi olan Yalvaç, 2012 yılında sakin şehirler listesine dahil oluyor. Sultan Dağları’nın eteklerinde konumlanan Yalvaç’ın tarihi Neolitik döneme kadar uzanıyor. Yaklaşık 8 milyon yıllık hayvan fosilleri de bu bölgede keşfedilmiş. Antiokheia Antik Kenti, Roma dönemiyle ilgili birçok kalıntıya ev sahipliği yapan bir yer. İsa’nın habercilerinden Aziz Paul’un Antiokheia’ya geldiği düşünüldüğü için Hristiyanlar, Yalvaç’ı kutsal kabul ediyor. Cittaslow hareketini benimsedikten sonra tüm bu önemli noktaların korunmasına özen gösteriliyor.
8. Halfeti, Şanlıurfa
Sular altında kalıp bambaşka bir atmosfere bürünmüş olan Halfeti, 2013 yılında sakin şehir oldu. Aslında Halfeti, eski şehir ve yeni şehir olmak üzere iki bölüme ayrılıyor. Fırat Nehri kenarında konumlanan ve Birecik Barajı inşaatı nedeniyle sular altında kalan yer, eski şehir kısmı. Yeni şehir bölgesi ise kasaba sular altında kalınca insanların taşınmak zorunda kaldığı yer. Eski şehir olarak adlandırılan bölgeye gidip tekne turu yapmadan dönmemelisin. Gölün üzerinde bulunan asma köprü de harika fotoğraflar çekebileceğin manzaralara sahne oluyor. Halfeti’nin bu mistik atmosferinin yanında endemik türleri de çok ilgi çekiyor. Özellikle halk arasında Ağlayan Arap Kızı olarak tanımlanan karagül, sadece bu bölgede bulunuyor.
9. Şavşat, Artvin
Türkiye’nin en kuzeydoğusunda konumlanan Şavşat, 2015 yılında Türkiye’nin 10. sakin şehri oldu. Karadeniz Bölgesi başlı başına doğa harikası bir yer iken, Şavşat da özellikle Karagöl nedeniyle Karadeniz’in sevilen yerlerinden. Karagöl’ün içinde bulunduğu Sahara Karagöl Milli Parkı, farklı ağaç türleriyle kaplı kamp ve karavan alanları bulunan bir yer. Şavşat gezini havanın sıcak olduğu zamanlara getirerek bu parkta kamp yapabilirsin. Şavşat’ta gidebileceğin Arsiyan, Sahara ve Bilbilan yaylarında buraya özgü üç tarafı balkonlu, tamamen ahşap evleri de görebilirsin. Sakin şehirlerin en güzel yanlarından biri, bölgeye özgü mimarinin korunuyor olması.
10. Uzundere, Erzurum
Erzurum’un bir ilçesi olan Uzundere, 2016 yılında sakin şehir seçildi. Uzundere sınırları içerisinde bulunan Tortum Şelalesi, ülkemizin en büyük şelaleleri arasında bulunuyor. Özellikle ilkbahar ayları geldiğinde şelale canlanıyor ve dökülürken oluşan gökkuşağı görüntüsüyle her göreni büyülüyor.